Okul Korkusu

(Okul korkusu, Okul fobisi, okul reddi gibi kavramlar iç içe geçmiş olduğundan hepsi için bu ifade kullanılmıştır.)

Okul korkusu çocuğun okula gitmek istememesi, okula gitme saati yaklaştığında birtakım sıkıntıların oluşması, okula gittiğinde eve dönme isteği, ağlama, huzursuzluk derslere ve sınıfa dahil olamaması, bir takım fiziksel sorunlar (karın ağrısı ,bulantı vs. ) ile seyreden bir sorunlar bütünüdür. Sonuç olarak çocuk okula çok zor gider ya da gitmez ve okul süreci aksar. Çocuk, aile, öğretmen bu süreçten etkilenir.

Çalışmalar, özellikle ilkokul döneminde olan çocukların yüzde beşinin okul korkusu yüzünden okuldan geri kalmakta olduğunu göstermektedir (Soysal, Ş., & Bodur, Ş.- 2004).). Erkekler ve kızlarda görülme oranı eşittir. Okula başlama yaşı olan 5-7 yaşlar ve 12-14 yaşları arasında en yüksek düzeyde görülür. Erken yaşlarda tedaviye başlanması okul sürecinin daha olumlu seyrine, dolayısıyla sorun büyümeden çözülmesini sağlayacaktır.

En sık bulgular nelerdir?

• Baş ağrıları

• Karın ağrıları, bulantı-kusma hissi,

• İştahsızlık, keyifsizlik,

• Uyku düzeninde bozukluklar,

• Okul sorumluluklarından kaçınma ve aksamalar ,

• Sebebi olmayan ağlama,

• Alıngan ve sinirli olma

• Küçük çocuklarda daha çok huzursuzluk gerginlik, ağlama görülür iken ergenlerde sabah yataktan kalkamama, kendini iyi hissetmeme, kaygı nedeniyle okula geç kalma gibi belirtiler daha sık görülür. Kalkamamalarının nedeni tembellik ya da uyku sorunu değil bu sorundur. Okula gitmek istememe, genelde Pazar akşamından başlar ve gittikçe artarak pazartesi sabahı pik safhaya çıkar.

• Birtakım bedensel rahatsızlıklar oluşur: karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, uyku problemi, bayılma hissi gibi… Okula gitme zamanı yaklaştıkça bu şikayetler fazlalaşır.

• Anne ve baba baskı yapmaya başlayınca çocuğun huzursuzluğu artar ve daha agresif olabilir. Ancak aile çocuğu okula götürmekten vazgeçtiği an, çocuktaki şikayetler hızla azalır ve kısa bir süre sonra çocuk son derece rahat ve sakince oynamaya başlar.

• Kronik okul fobisinde, çocuk uzun süre okuldan uzak kalmıştır ve okul fobisi dışında başka sorunlar da mevcuttur(Sayan, 2010:76).

Hangi çocuklarda daha sık görülür?

• Anasınıfı ya da ilk okula başlayan çocuklarda

• Annesi tarafından aşırı korunan ve ayrılma zorluğu yaşayan çocuklarda

• Kaygılı ebeveyn çocuklarında

• Tek erkek çocuklarda

• Ebeveyn yoksunluğu olan çocuklarda

• Evde pasifize edilmiş, geri planda kalmış çocuklarda

• Babasında ayrı yaşayan çocuklarda

• Çatışmalı ortamda büyüyen çocuklarda

• Ailede ağır hastalıklı birisi var ise

• Yeni bir kardeş doğmuş ise

Neler yapılabilir?

• Yapılması gereken en önemli şey çocuğa kızmamak, korkutmamak, tehdit ve şiddet gibi yöntemler kullanmamaktır.

• Çocuğun bu davranışları bilerek ve isyteyerek yapmadığı bilinmelidir. Baş etmekte zorlandığı bir sürecin içinde olduğunu unutmayın. Onu anlamaya çalışın.

• Bazen küçük sürelerle başlayıp tam güne yavaş yavaş çıkılması gerekebilir.

• Bu durumu aile, öğretmen, rehberlik servisi ve okul idaresi işbirliği ile birlikte yönetilmelidir.

• Bu soruna neden olan durumlar saptanmalı ve çözüm arayışına girilmelidir.

• Çocuğa sorumluluk duygusunu kazandırılmalıdır. Yapabileceği küçük işleri yapması için desteklenmelidir.

• Akran ilişkileri desteklenmeli, arkadaşları ile zman geçirmesi için desteklenmelidir.

• Okul malzemelerini birlikte seçmek çocuğun okula karşı ilgisini artırır.

• Çocuk eve geldiğinde okul hakkında olumlu konuşmalar yapılmalıdır. Sorun hakkında çok konuşmak çocuktaki olumsuz algıyı arttıracaktır.

• Okula gidileceği konusunda kesin kararlı davranılmalıdır. Bir gün bile bu sorun nedeniyle okula gitmemesi süreci olumsuz etkileyecektir.

• Çocuk ile küçük düşürücü, değersizleştirici konuşmalar yapılmamalı.

• okulun önemi ve okula neden gidilmesi gerektiğini anlatılmalıdır.

• Her günün sonunda okulda neler yaptığı hakkında konuşulmalıdır.

• Çocuğa karşı duygusal tepkilerde sakin ve kontrollü olunmalıdır.

• Ebeveynlerini çok özlediğini özlüyorsa yanına bir aile resmi ya da sevdiği bir oyuncağı almasına izin verilebilir.

• Çocuğa haber vermeden gizlice okuldan gidilmemeli; verilen sözler tutulmalıdır. Böylelikle çocuğun size karşı olan güveni hasar görmeyecektir.

• Okul reddine hangi durum ve duyguların neden olduğunu bulup, bu sorunun çözülmesi için çalışılmalıdır.

• Sürecin seyri olumsuz devam ediyorsa bir ruh sağlığı profesyonelinden yardım almakta gecikilmemelidir.